EKOPROJEKT, CZYLI EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA PRODUKTÓW
Termin Ekoprojekt jest dziś stosowany dość powszechnie i w skrócie oznacza on projektowanie przyjaznych dla środowiska produktów w całym cyklu ich życia. Ekoprojekt stosowany jest w Unii Europejskiej i określa wymogi maksymalnego zużycia energii oraz innych czynników dla wybranych grup produktowych. Celem ekoprojektu jest obniżenie szkodliwego wpływu produktów na środowisko oraz osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska poprzez zredukowanie wpływu produktów związanych z energią na środowisko.
Podstawa prawna ekoprojektu
W 2009 r. przyjęto dyrektywę 2009/125/WE ustanawiającą ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią. Za taki produkt uważa się każdy towar mający wpływ na zużycie energii podczas używania, wprowadzany do obrotu lub użytkowania oraz zawierający części, które mają zostać włączone do produktów związanych z energią.
Dyrektywa 2009/125/WE w sprawie ekoprojektu jest dyrektywą ramową. Oznacza to, że dyrektywa podaje jedynie ogólne zasady wprowadzania do obrotu urządzeń objętych ekoprojektem. Według tych ogólnych zasad producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien:
- przeprowadzić dla swojego urządzenia procedurę oceny zgodności, określoną w rozporządzeniu dotyczącym tego sprzętu,
- sporządzić deklarację zgodności,
- umieścić na wyrobie oznakowanie CE.
Dyrektywę dotyczącą ekoprojektu transponowano do polskiego prawa Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania. Producenci, którzy chcą sprzedawać w Polsce swoje urządzenia muszą odnosić się do tego rozporządzenia.
Aktami wykonawczymi związanymi z dyrektywą ekoprojektu jest szereg rozporządzeń dedykowanych dla konkretnych typów sprzętów elektrycznych. Producenci urządzeń znajdą w nich szczegółowe wymagania, które należy spełnić i które dotyczą zarówno kwestii technicznych (np. sprawność silników) jak i kwestii dokumentacyjnych (opis dokumentacji technicznej dla danego typu urządzeń). Te rozporządzenia Komisji Europejskiej są stosowane bezpośrednio przez producentów we wszystkich państwach członkowskich UE i obowiązują od dnia ich wejścia w życie. Niemniej jednak w niektórych rozporządzeniach są podane okresy przejściowe, dzięki którym producenci mogą spokojnie dostosować swoją produkcję do nowych wymagań.
Rozporządzenia dotyczące ekoprojektu
Komisja Europejska stale wydaje rozporządzenia dotyczace sprzętu elektrycznego, które wynikają z dyrektywy o ekoprojekcie. Obecnie obowiązujące rozporządzenia obejmują następujące grupy sprzętów:
Lp. | Sprzęt objęty rozporządzeniem | Tytuł rozporządzenia | Tekst rozporządzenia | |||
| 1. | Sprzęt elektryczny i elektroniczny używany w gospodarstwie domowym i urządzenia biurowe | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1275/2008 z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla zużycia energii przez elektryczne i elektroniczne urządzenia gospodarstwa domowego i urządzenia biurowe w trybie czuwania i wyłączenia. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) z dnia 22 sierpnia 2013 r. NR 801/2013 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1275/2008 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla zużycia energii przez elektryczne i elektroniczne urządzenia gospodarstwa domowego i urządzenia biurowe w trybie czuwania i wyłączenia oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 642/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla telewizorów |
|
| ||
| 2. | Proste dekodery typu set-top | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 107/2009 z dnia 4 lutego 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla prostych set-top boksów. |  | |||
| 3. | Lampy do użytku domowego | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 244/2009 z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla bezkierunkowych lamp do użytku domowego. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 859/2009 z dnia 18 września 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 244/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu w zakresie promieniowania ultrafioletowego bezkierunkowych lamp do użytku domowego. | | |||
| 4. | Lampy fluorescencyjne i stateczniki | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 245/2009 z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, dla lamp wyładowczych dużej intensywności, a także dla stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania takich lamp, oraz uchylające dyrektywę 2000/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 347/2010 z dnia 21 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie Komisji (WE) nr 245/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, lamp wyładowczych dużej intensywności oraz stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania takich lamp. |
| |||
| 5. | Zasilacze zewnętrzne | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 278/2009 z dnia 6 kwietnia 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu w zakresie zużycia energii elektrycznej przez zasilacze zewnętrzne w stanie bez obciążenia oraz ich średniej sprawności podczas pracy. | | |||
| 6. | Silniki elektryczne | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 640/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla silników elektrycznych. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 4/2014 z dnia 6 stycznia 2014 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 640/2009 w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla silników elektrycznych. | | |||
| 7. | Pompy cyrkulacyjne i bezdławnicowe | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 641/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych wolnostojących i pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych zintegrowanych z produktami. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 622/2012 z dnia 11 lipca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 641/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych wolnostojących i pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych zintegrowanych z produktami. |
| |||
| 8. | Telewizory | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 642/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla telewizorów. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) z dnia 22 sierpnia 2013 r. NR 801/2013 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1275/2008 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla zużycia energii przez elektryczne i elektroniczne urządzenia gospodarstwa domowego i urządzenia biurowe w trybie czuwania i wyłączenia oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 642/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla telewizorów |
| |||
| 9. | Lodówki i zamrażarki | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 643/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla urządzeń chłodniczych przeznaczonych dla gospodarstw domowych. | | |||
| 10. | Pralki | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 1015/2010 z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pralek dla gospodarstw domowych. | | |||
| 11. | Zmywarki | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 1016/2010 z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla zmywarek do naczyń dla gospodarstw domowych. | | |||
| 12. | Wentylatory o mocy 125 W do 500 kW | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 327/2011 z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla wentylatorów napędzanych silnikiem elektrycznym o poborze mocy od 125 W do 500 kW. | | |||
| 13. | Klimatyzatory i wentylatory przenośne | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 206/2012 z dnia 6 marca 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla klimatyzatorów i wentylatorów przenośnych. | | |||
| 14. | Suszarki bębnowe | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 932/2012 z dnia 3 października 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla suszarek bębnowych dla gospodarstw domowych. | | |||
| 15. | Pompy wody | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 547/2012 z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp do wody. | | |||
| 16. | Lampy kierunkowe z diodami LED | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 1194/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp kierunkowych, lamp z diodami elektroluminescencyjnymi i powiązanego wyposażenia. | | |||
| 17. | Komputery i serwery | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 617/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla komputerów i serwerów. | | |||
| 18. | Odkurzacze | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 666/2013 z dnia 8 lipca 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla odkurzaczy. | | |||
| 19. | Ogrzewacze pomieszczeń | Rozporządzenie Komisji (UE) nr 813/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/1188 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń. |
| |||
| 20. | Podgrzewacze wody i zasobniki ciepłej wody | Rozporządzenie Komisji (UE) nr 814/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla podgrzewaczy wody i zasobników ciepłej wody użytkowej. | | |||
| 21. | Piekarniki, płyty grzejne i okapy | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 66/2014 z dnia 14 stycznia 2014 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla domowych piekarników, płyt grzejnych i okapów nadkuchennych. | | |||
| 22. | Transformatory różnej mocy | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 548/2014 z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do transformatorów elektroenergetycznych małej, średniej i dużej mocy. | | |||
| 23. | Systemy wentylacyjne | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 1253/2014 z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla systemów wentylacyjnych. | | |||
| 24. | Szafy chłodnicze i mroźnicze, schładzarki itp. | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/1095 z dnia 5 maja 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla szaf chłodniczych lub mroźniczych, schładzarek lub zamrażarek szokowych, urządzeń skraplających i agregatów do oziębiania cieczy | | |||
| 25. | Piecyków na paliwo stałe | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. | | |||
| 26. | Kotły na paliwa stałe | ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe. | |
Powiązania z innymi dyrektywami
Wytwarzając sprzęt elektryczny producent musi zastosować przepisy ekoprojektu, jednak sprzęt taki podlega także pod inne dyrektywy europejskie. Zatem chcąc wprowadzić do obrotu urządzenie korzystające z energii elektrycznej producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien przeanalizować również:
- dyrektywę maszynową 2006/42/WE,
- dyrektywę niskonapięciową 2006/95/WE (która od roku 2016 zostanie zastąpiona dyrektywą 2014/35/UE),
- dyrektywę o kompatybilność elektromagnetycznej (która od roku 2016 zostanie zastąpiona dyrektywą 2015/308/UE),
- dyrektywę o ograniczeniu stosowania niektórych substancji RoHS 2 2011/65/UE.
Jeśli producent stwierdzi, że jego urządzenie podlega pod wskazane wyżej dyrektywy wówczas musi je spełnić, podobnie jak w przypadku ekoprojektu. Z tego też powodu identyfikacja wymagań prawnych określonych dla wyrobu powinna być zrobiona dokładnie i z uwagą, żeby nie pominąć żadnych istotnych wymagań.
Więcej na ten temat:
