Importer jest, w rozumieniu przepisów związanych z oznakowaniem CE, pierwszą jednostką bądź osobą, która wprowadza wyrób pochodzący spoza granic Europejskiego Obszaru Gospodarczego na ten właśnie rynek. W momencie przekroczenia przez towar granicy EGO, importer bierze na siebie wszystkie obowiązki, które wynikają dla niego z prawodawstwa unijnego. Do obowiązków tych należy przede wszystkim upewnienie się, że producent wyrobu objętego obowiązkiem znakowania znakiem CE i dokonywania oceny zgodności, prawidłowo wprowadził wyrób do obrotu, a więc zapewnił jego bezpieczeństwo. W przeciwnym razie – w przypadku, gdyby wyrób okazał się niebezpieczny lub producent nie przekazał importerowi odpowiedniej dokumentacji związanej z oznaczeniem CE wówczas importer może otrzymać grzywnę od organów kontroli.
Aby ustrzec się przed niechcianymi sankcjami prawnymi, importer powinien przede wszystkim zapoznać się z obowiązkami, które na nim spoczywają. Obowiązki te są określone w ustawie z dnia 20.04.2016 o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. 2016, poz. 542). Artykuł 16 określa, że importer wyrobu objętego obowiązkiem CE i deklaracji zgodności powinien:
Oznacza to, że importer powinien znać wymagania, którymi objęty jest wyrób. Wymagania te mogą wynikać z różnych dokumentów, nie tylko z ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Dla przykładu: lampka biurkowa będzie podlegała pod ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o kompatybilności elektromagnetycznej, rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Importer lampki pochodzącej z Chin musi być pewny, że producent zastosował poprawnie wszystkie te przepis.
W punktach 2-4 jest mowa o obowiązkach przygotowania dokumentacji technicznej wyrobu, przeprowadzeniu procedury oceny zgodności i sporządzeniu deklaracji zgodności oraz nadaniu oznaczenia CE. W punktach 7 i 8 znajduje się obowiązek umieszczenia na wyrobie informacji identyfikacyjnych o wyrobi (np. nazwa) oraz o producencie (nazwa i adres).
Jeśli importer podejrzewa, że producent nie wywiązał się ze swoich obowiązków wówczas nie powinien od niego kupować towaru, z zamiarem sprzedaży go na terenie UE. To bardzo ważny obowiązek, gdyż wymusza na importerze sprawdzenie zgodności wyrobu, zanim te zostanie wysłany do Unii. W przeciwnym wypadku wyrób może zostać zatrzymany na kontroli celnej, co wiąże się zwykle z dodatkowymi kosztami.
Importer, jako podmiot wprowadzający towar z CE na rynek UE powinien umieścić na wyrobie swoje dane: nazwę i adres, aby osoba lub podmiot kupująca wyrób wiedziały do kogo zgłosić się w przypadku problemów z bezpieczeństwem wyrobu.
Instrukcje oraz inne informacje bezpieczeństwa dotyczące użytkowania, konserwacji, napraw itp. wyrobu powinny być dołączone do wyrobu. Jest to obowiązek producenta. Dlatego też importer może jedynie „zapewnić”, wywiązanie się producenta ze swojego obowiązku, co w praktyce oznacza sprawdzenie, czy wszystko jest ok.
Kopia deklaracji zgodności powinna być dostępna dla importera i organów nadzoru rynku już w chwili wprowadzania wyrobu na rynek UE. Deklaracja jest najważniejszym dokumentem dotyczącym procesu oceny zgodności i oznaczenia CE, a więc importer powinien szczególnie upewnić się, że została ona wystawiona zgodnie z przepisami dotyczącymi danego wyrobu. W przypadku braku deklaracji zgodności importer nie powinien wprowadzać wyrobu do obrotu, gdyż jest to sprzeczne z zapisami ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Brak deklaracji wskazuje ponadto, że producent, nie znając swoich podstawowych obowiązków, prawdopodobnie nie stworzył też dokumentacji technicznej wyrobu. Oznacza to, że importer, sprowadzając towar bez deklaracji zgodności naraża się także na karę wynikłą z braku możliwości udostępnienia dokumentacji technicznej.
Od warunków przechowywania i transportu zależą czasem właściwości wyrobu – jego sprawność i bezpieczeństwo. Hipotetycznie, jeśli sprzęt elektroniczny, posiadający znak CE i prawidłową deklarację zgodności, był przechowywany w miejscu wilgotnym lub był narażony na uszkodzenia ze strony gryzoni, wówczas nie będzie on zgodny z wymaganiami bezpieczeństwa. Taki wyrób nie może być wprowadzony do obrotu.
Ewidencja skarg i wyrobów niezgodny z wymaganiami jest wspólnym obowiązkiem, dla każdego etapu obrotu wyrobem – dotyczy w równym stopniu producenta, importera oraz dystrybutorów. Ewidencja może być prowadzona w dowolny sposób, lecz z zachowaniem przejrzystości danych oraz ujęciu w niej kluczowych informacji, czyli jakiego wyrobu dotyczyła niezgodność oraz czemu ją stwierdzono.
Gdyby importer miał podejrzenie, że wyrób ze znakiem CE, który wprowadził do obrotu na terenie EOG nie spełnia wymagań prawnych wówczas może przeprowadzić badania. Badania mogą dotyczyć chemii, np. dyrektywa RoHS 2 ogranicza dopuszczalną zawartość ołowiu i rtęci w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, której bez badań chemicznych sprzętu nie da się sprawdzić. Także kompatybilność elektromagnetyczna jest niemożliwa do weryfikacji bez przeprowadzenia badań. Innym przypadkiem, w którym importer może zdecydować się na własne badania wyrobu jest sytuacja, w której otrzymał od producenta wyniki badań, lecz wątpi w ich wiarygodność.
Obowiązek informowania wynika z potrzeby zapewnienia przepływu informacji na różnych szczeblach obrotu wyrobem. Informowanie ma być skuteczne, a więc najlepiej, aby importer przyjął taką formę przekazu informacji, aby dotarła ona do dystrybutorów.
Wyroby niezgodne muszą być wycofane z rynku lub należy podjąć inne działania prowadzące do zapewnienia zgodności z wymaganiami. Obowiązek ten leży na importerze, gdyż producenta, jako jednostki spoza krajów UE, nie obowiązuje prawo UE.
a) właściwy organ nadzoru rynku, o którym mowa w art. 58 ust. 3, oraz właściwe organy nadzoru rynku państw członkowskich Unii Europejskiej, a także państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w których wyrób udostępnił, oraz
b) producenta lub dystrybutora
– o stwarzanym przez wyrób zagrożeniu, podając szczegółowe informacje dotyczące w szczególności niezgodności wyrobu z wymaganiami i podjętych działań;
Importer, który stwierdzi, że wyrób oznaczony znakiem CE nadal stwarza zagrożenia dla bezpieczeństwa, powinien poinformować o tym Inspekcję Handlową, Urząd Celny, Inspekcję Pracy lub inny organ nadzoru rynku, właściwy dla danego typu wyrobu. Ponadto importer musi poinformować o niezgodności wyrobu producenta i dystrybutora, co ma zapewnić właściwy nadzór nad wadliwymi towarami, w szczególności zatrzymanie ich dalszej sprzedaży.
Punkt ten jest kolejnym obowiązkiem informacyjnym nałożonym na importera. W razie kontroli importer musi dysponować dokumentacją techniczną i innymi informacjami (np. wynikami badań), które zaświadczą, że procedura oceny zgodności wyrobu była poprawnie przeprowadzona, wskutek czego oznaczenie CE jest właściwie umieszczone na wyrobie i deklaracja zgodności jest przygotowana zgodnie z prawem.
Współpraca z organami nadzoru rynku oznacza konieczność przekazywania informacji, a w niektórych przypadkach także udostępnienia miejsc przechowywania wyrobu oraz zapewnienia miejsc, w których przechowywane będą próbki kontrolne dla wyrobów zabranych do badań. Konkretne żądania współpracy są formułowane przez organ nadzoru rynku w piśmie będącym wynikiem kontroli. Importer musi się do nich zastosować.
W dniu 20.04.2016 weszła w życie ustawa o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. 2016, poz. 542). Ustawa ta stanowi krajową podstawę prawną do wprowadzania na rynek różnego typu wyrobów, m.in. zabawek, przyrządów pomiarowych, urządzeń radiowych i telekomunikacyjnych, fajerwerków i materiałów wybuchowych, jachtów i skuterów wodnych, sprzętu elektrycznego i elektronicznego i innych. Są to wyroby, dla których obowiązkowe jest oznakowanie CE.
Ustawa dotyczy zarówno producentów, organów kontrolnych, jak i Polskiego Centrum Akredytacji. Producenci wyrobów powinni zapoznać się w szczególności z artykułem 13, w którym określono obowiązki, jakie muszą spełnić przed sprzedażą wyrobu lub udostępnieniem go na rynku. Zgodnie z tym artykułem, producent powinien:
Szczegółowe wymagania dla wyrobów nie wymagają tylko z ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Mogą być określone w różnych innych dokumentach, na przykład:
- sprzęt elektryczny i elektroniczny może podlegać pod dyrektywy LVD – 2014/35/UE, EMC – 2014/30/UE (lub ich starsze odpowiedniki LVD – 2006/95/WE, EMC – 2004/108/WE) oraz RoHS 2 – 2011/65/UE,
- dla zabawek obowiązują wymagania dyrektywy TOYS - 2009/48/WE,
- urządzenia radiowe i telekomunikacyjne muszą spełniać wymagania dyrektywy R&TTE – 1999/5/WE.
Każda z tych dyrektyw jest wprowadzona do prawodawstwa polskiego poprzez krajowe ustawy i rozporządzenia, np. dyrektywa LVD 2014/35/UE jest wprowadzona przez Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego, a dyrektywa zabawkowa TOYS 2009/48/WE przez Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek.
Zakres dokumentacji technicznej dla poszczególnych wyrobów został określony w wymaganiach odniesienia, o których mowa w punkcie powyżej. Zwykle w skład dokumentacji technicznej wchodzą:
Przeprowadzenie procedury oceny zgodności to zapoznanie się i zastosowanie wymagań bezpieczeństwa określonych w przepisach szczegółowych (pkt. 1). Niektóre z tych wymagań producent musi wypełnić samodzielnie – przykładem może być wymaganie, że należy tak zaprojektować zabawkę aby była ona bezpieczna. Inne wymagania może zlecić innym podmiotom, np. przeprowadzenie badań bezpieczeństwa. Jednak niezależnie od tego, czy producent samodzielnie przeprowadzi ocenę zgodności, czy zleci wykonanie jej komuś innemu, to wyłącznie on pozostaje osobą odpowiedzialną za zgodność wyrobu z wymaganiami.
Deklaracja zgodności jest najważniejszym dokumentem związanym z oznaczeniem CE. Jest oświadczeniem producenta, że jego wyrób spełnia wszystkie wymagania prawne i normatywne, które go dotyczą i że nie stwarza istotnego zagrożenia dla użytkownika. Deklaracja zgodności może mieć dowolną formę, jednak jest treść jest ściśle określona w przepisach. Powinna ona zawierać przede wszystkim:
Ponadto na produkcie spełniającym wymagania powinien zostać umieszczony znak CE. Wygląd oznakowania CE także jest sprecyzowany w przepisach. Znak CE musi być czytelny i widoczny, nie może być zbyt mały (poniżej 5 mm) i nie może być skalowany nierównomiernie (zmiana musi dotyczyć tak samo wysokości, jak i szerokości). Oznaczenie CE musi być umieszczone na każdej sztuce wyrobu, który przeszedł pozytywnie ocenę zgodności. Inne oznakowanie, o którym mowa w tym punkcie może dotyczyć, na przykład symbolu przekreślonego kosza na odpady, który jest wymagany na sprzęcie elektrycznym i elektronicznym lub symbolu przekreślonej buźki umieszczanej na zabawkach nieprzeznaczonych dla dzieci poniżej 3 lat.
Producent musi być pewny, że w trakcie produkcji wyrobu nie zostaną zmienione żadne parametry, które mogłyby wpływać negatywnie na zgodność tego wyrobu z wymaganiami. Aby to zapewnić, może opracować i wdrożyć procedurę produkcji, w której określi sposób powstawania wyrobu oraz punkty kontrolne. Oprócz tego, jeśli producent ma zamiar zmienić wyrób, np. zastosować inne materiały, inną technologię wytwarzania lub wprowadzić zmiany w konstrukcji, wówczas powinien on ponownie ocenić zgodność wyrobu z wymaganiami, a jeśli wymagają tego szczegółowe przepisy, powinien również przeprowadzić ponownie badania wyrobu. Bez tego nie może umieścić na tym zmienionym wyrobie oznaczenia CE ani wystawić deklaracji zgodności.
10 lat jest to okres, w którym dostępna musi być dokumentacja wyrobu oraz deklaracja zgodności. Przy czym data 10 lat liczy się od wprowadzenia do obroty ostatniej sztuki wyrobu, której dotyczy dokumentacja i deklaracja zgodności. Zatem, jeśli wyrób zaczął być produkowany w 2014 roku, produkcja trwała do 2018 r. (i w tym czasie nie było zmian w wyrobie, które wpływałyby na jego bezpieczeństwo i zgodność z przepisami dotyczącymi znaku CE), a ostatnia sztuka wyrobu była sprzedana z magazynu w 2019 r., wówczas okres 10 lat będzie upływał w 2029 r.
Informacją dotyczącą identyfikacji wyrobu może być nazwa wyrobu, numer partii, serii, typu wyrobu, a także opis wyrobu. Informacje muszą być czytelne dla odbiorcy. Gdyby wyrób powstał w Chinach, a sprzedawany był w Polsce to podanie jego nazwy w języki chińskim byłoby niewłaściwe.
Nazwa firmy producenta oraz jego adres, to minimalne informacje, jakie muszą znaleźć się na opakowaniu zabawki, aby ten punkt został spełniony. Trzeba je podać nawet jeśli producent jest osobą prywatną, a miejscem firmy jest miejsce jego zamieszkania. Informacje muszą być w języku polski, po to, aby użytkownik wyrobu mógł skontaktować się z producentem, jeśli wyrób okaże się wadliwy lub zagrażający zdrowiu. Nazwa i adres producenta są, obok nazwy wyrobu i oznaczenia CE, najważniejszymi danymi umieszczanymi na wyrobie.
Producent najlepiej zna swój wyrób i najlepiej potrafi określić, jakie zasady bezpieczeństwa muszą być zachowane podczas użytkowania wyrobu, jego konserwacji, przeglądów itd. Informacje te powinien zawrzeć na dokumentach dołączonych do wyrobu. Niektóre wymagania szczegółowe (chociażby dyrektywa radiowa i telekomunikacyjna R&TTE) nakazują również dołączenie do wyrobu kopii deklaracji zgodności.
Producent powinien prowadzić ewidencję skarg, która może mieć formę rejestru. Celem ewidencji jest możliwość gromadzenia informacji od użytkowników na temat bezpieczeństwa wyrobu i wykorzystywanie ich w poprawianiu go. Kluczowe są dane na temat zagrożeń, które stworzył wyrób, a które nie zostały przewidziane przez producenta na etapie prowadzenia oceny zgodności i nadawania oznaczenia CE. One stanowią podstawę do wprowadzania zmian w wyrobie i aktualizacji deklaracji zgodności.
Wyroby wprowadzone na rynek, posiadające znak CE i prawidłowo przeprowadzoną ocenę zgodności mogą mimo być niebezpieczne w nietypowych sytuacjach. Jeśli producent otrzyma informację o takich przypadkach wówczas może powinien przeprowadzić dodatkowe badania bezpieczeństwa, a także zmodyfikować dokumentację techniczną wyrobu i deklarację zgodności. W przeciwnym razie może zostać oskarżony o niedostosowanie wyrobu do wymagań bezpieczeństwa i bezprawne nadanie na niego oznaczenia CE.
Dystrybutorzy powinni być świadomi przypadków, w których bezpieczeństwo sprzedawanego przez nich wyrobu zostało zakwestionowane lub wyrób okazał się niebezpieczny. Wiąże się to z obowiązkiem dystrybutorów do informowania użytkowników wyrobów o występujących zagrożeniach.
Jeśli producent stwierdził niezgodność wyrobu musi wprowadzić w nim zmiany zapewniające spełnienie wymagań dyrektyw i norm, które go dotyczą. Gdyby się zdarzyło, że wyrób stwarza duże zagrożenie dla zdrowia lub życia użytkowników, wówczas producent powinien rozważyć nawet wycofanie wyrobu z rynku.
Organami nadzoru rynku, o których mowa w art. 58 są: Inspekcja Handlowa, Inspekcja Pracy, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Urząd Transportu Kolejowego, nadzór budowlany, Wyższy Urząd Górniczy, Urząd Morski, Inspekcja Transportu Drogowego i Urząd Miar. W państwach członkowskich będą to odpowiadające im instytucje.
W przypadku kontroli z wymienionych powyżej instytucji, producent musi udostępnić dokumentację wyrobu, aby udowodnić, że spełnia on wymagania. Dokumentacja może mieć formę elektroniczną, jednak trzeba zaznaczyć, że niektóre typy dokumentów, np. sprawozdania z badań bezpieczeństwa są bardzo często przekazywane producentowi w formie papierowej. Chcąc prowadzić całą dokumentację techniczną w formie elektronicznej, dokumenty papierowe należy zeskanować.
Współpraca przy usuwaniu niezgodności może dotyczyć sytuacji, gdy niezgodność wyrobu została wykryta w trakcie kontroli na rynku, np. w hurtowni. Producent powinien przekazać organom kontrolnym wszystkie istotne informacje o wyrobie, w tym dokumentację techniczną, deklarację zgodności, opakowanie wyrobu z oznaczeniem CE oraz inne wymagane przez nich dokumenty. Współpraca może polegać również na udostępnieniu miejsc produkcji i magazynowania wyrobu oraz przechowywaniu próbek kontrolnych wyrobów, które zostały zabrane do kontroli przez organ kontrolny.
Jak można zauważyć, lista obowiązków producenta jest długa i wymagania są w niej podane dość ogólnie. Producent chcący spełnić ciążące na nim obowiązki powinien przede wszystkim określić w jakich jeszcze dokumentach te obowiązki będą podane. Oznacza to konieczność przewertowania, czasem wielu dyrektyw, ustaw, rozporządzeń oraz dokumentów normatywnych. Nie jest to proste, lecz bez rzetelnego wyszukania wymagań nie będzie możliwe ich spełnienie, a należy pamiętać, że producent bierze pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo swojego wyrobu i w przypadku niedotrzymania wymagań może mu grozić kara kilkudziesięciu tysięcy złotych. Warto zatem spełnić wymagania i nie narażać się na nieprzyjemności związane z kontrolą i koszty.
Więcej na ten temat:
Oznakowanie CE jest obowiązujące dla bardzo wielu grup wyrobów. Podlegają mu maszyny, zabawki, sprzęty zasilane prądem z sieci, wszystkie urządzenia mogące wytwarzać zakłócenia elektromagnetyczne, a także wyroby medyczne, sprzęt radiowy i inne. Jednak wbrew temu co może się wydawać dużo jest także wyrobów, dla których oznaczenie CE nie jest obowiązkowe. W takich przypadkach nadanie oznakowania CE jest wręcz zakazane.
Wymagania nakazujące (i zakazujące) nadawania znaku CE są ujęte były kiedyś w ustawie o systemie oceny zgodności (Dz.U. 2002 nr 166 poz. 1360). Według niej:
Art. 47a: ”Kto wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku wyrób podlegający oznakowaniu zgodności a nieposiadający takiego oznakowania podlega grzywnie”
Art. 47: „Kto umieszcza oznakowanie zgodności na wyrobie, który nie podlega takiemu oznakowaniu lub wprowadza do obrotu taki wyrób podlega grzywnie”
Obecnie wyżej przytoczona ustawa została wycofana i zastąpiona ustawą o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz.U. 2016 poz 542). Zgodnie z nią:
Art. 89. "Producent albo importer albo instalator, który wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku wyrób podlegający oznakowaniu CE, a w przypadku przyrządów pomiarowych także dodatkowemu oznakowaniu metrologicznemu, albo dystrybutor, który udostępnia na rynku taki wyrób, bez tego oznakowania, podlega karze pieniężnej w wysokości do 20 000 zł."
Natomiast w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającym wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 można przeczytać:
Art. 30: "Oznakowanie CE w formie przedstawionej w załączniku II może być umieszczane wyłącznie na produktach, dla których jest to przewidziane na mocy szczegółowych wspólnotowych przepisów harmonizacyjnych oraz nie może być umieszczane na żadnych innych produktach."
Grzywny mogą być nakładane przez Inspekcję Handlową, która działa z ramienia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i zajmuje się kontrolą rynku. Umieszczenie lub nieumieszczenie oznaczenia CE, a także nieodpowiedni wygląd znaku są dla kontrolerów pierwszym sygnałem, że producent wyrobu nie zna lub nie zastosował odpowiednich przepisów prawnych podczas wprowadzania wyrobu na rynek.
Do wyrobów, dla których nie ma obowiązku nadawania znaku CE należą:
Najbardziej popularną grupą wyrobów niepodlegających oznakowaniu CE są meble. Nie można nadać znaku CE na szafę, półki, krzesła, łóżka, lady sklepowe, regały ani inne elementy wyposażenia domu, biura lub sklepu. Wyjątkiem będą tylko te meble, które zawierają na stałe wbudowane elementy elektryczne (np. oświetlenie) lub inne modyfikacje (np. regał z wbudowanym kominkiem, szafki otwierane na pilota). Takie wyjątkowe meble podlegają pod oznakowanie CE na mocy odpowiednich dyrektyw, np. niskonapięciowej (LVD 2006/95/WE) i o kompatybilności elektromagnetycznej (EMC 2004/108/WE). Jednak w przeważającej większości meble nie będą posiadały znaku CE i będzie to zgodne z prawem.
Wyroby mające kontakt z żywością też nie podlegają oznakowaniu CE. Znaku tego nie znajdziemy na garnkach, zastawach stołowych, sztućcach, pojemnikach do przechowywania żywności, woreczkach foliowych, miskach itp. Takie wyroby podlegają innym restrykcyjnym przepisom. Głównym z nich jest rozporządzenie (WE) 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG. Zgodnie z tym rozporządzeniem na wyrobach do kontaktu z żywnością powinien być umieszczony symbol:
Świadczy on o tym, że do żywności, z którą się zetknie nie przedostaną się żadne związki chemiczne, które mogą zagrozić konsumentowi.
Kolejną kategorią wyrobów, których nie znakuje się znakiem CE jest sprzęt sportowy. Nie powinno być znaku CE na rowerach, rolkach, rakietach tenisowych, piłkach, nartach itp. Producenci takiego sprzętu muszą zapewnić jego odpowiednią wytrzymałość i bezpieczeństwo użytkowania, jednak jest to związane z ogólnym bezpieczeństwem produktów, a nie z dyrektywami dotyczącymi znaku CE. Jednak już dla wyposażenia dodatkowego, np. kasków, ochraniaczy na kolana, łokcie itp. będzie obowiązywać oznakowanie CE, ponieważ są one traktowane jako sprzęt ochrony indywidualnej, a ten podlega pod dyrektywę o środkach ochrony indywidualnej (PPE 89/686/WE). Wśród sprzętu sportowego, który z zasady nie ma obowiązku powiadania CE wyjątkiem będzie sprzęt przeznaczony dla małych dzieci. Dla przykładu: rowery o maksymalnej wysokości siodełka przekraczającej 43,5 cm są traktowane jako sprzęt sportowy i nie posiadają CE, gdy tymczasem rowerki niższe są traktowane jako zabawki, które będą miały CE wymagane przez dyrektywę zabawkową (TOYS 2009/48/WE).
Odzież i wyroby włókiennicze (koce, narzuty, pościel) nie podlegają pod obowiązek znakowania znakiem CE.Dla tych wyrobów obowiązują inne ważne przepisy, np. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1007/2011 z dnia 27 września 2011 r. w sprawie nazewnictwa włókien tekstylnych oraz etykietowania i oznakowywania składu surowcowego wyrobów włókienniczych, a także uchylenia dyrektywy Rady 73/44/EWG oraz dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 96/73/WE i 2008/121/WE. Znaku CE nie znajdziemy także na dodatkach do ubrań – torebkach, paskach, butach itp.
Niektóre artykuły dekoracyjne także nie będą posiadały znaku CE. Dotyczy to np. obrazów, luster, wazonów i ceramiki ozdobnej, świeczek itp. Nie ma też znaczenia z czego powstał dany przedmiot: może on być drewniany, metalowy, tekstylny, papierowy, ceramiczny itd. Natomiast istotne jest, czy dany wyrób dekoracyjny posiada specjalne cechy, np. czy korzysta z prądu elektrycznego. Jeśli tak wówczas obowiązuje go oznakowanie CE na mocy dyrektywy niskonapięciowej LVD 2006/95/WE. Do takich wyrobów będą należeć wszystkie lampki ozdobne, a także podświetlane obrazy i lustra. W niektórych przypadkach może być trudno stwierdzić, czy wyrób jest artykułem dekoracyjnym czy innym typem wyrobu. Dotyczy to chociażby lalek w strojach ludowych. Jeśli producent takich wyrobów ma wątpliwości jak zaklasyfikować swój produkt, wówczas powinien zapoznać się z dyrektywami, które mogą dotyczyć tego wyrobu (np. z dyrektywą zabawkową 2009/48/WE) i sprawdzić czy wyrób nie znajduje się na liście wyłączeń do dyrektywy. Jeśli jest tam umieszczony oznacza to, że nie podlega on pod oznakowanie CE.
Wszystkie wyroby, dla których nie ma dyrektyw odniesienia wprowadzających oznakowanie CE podlegają pod dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów 2001/95/WE. Zgodnie z nią producenci wyrobów muszą tak zaprojektować i wykonać wyrób, aby był on bezpieczny dla użytkowników. Z tym może wiązać się konieczność umieszczenia na opakowaniu wyrobu informacji dotyczących bezpieczeństwa, np. instrukcja właściwego montażu mebli, konieczność używania ochron ciała podczas korzystania z rowerów itp. Producent jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swojego wyrobu, dlatego w razie stwierdzenia niezgodności musi poinformować klientów o wykrytym zagrożeniu, a w skrajnych przypadkach powinien wycofać wyrób z rynku.
Więcej na ten temat:
Kubki, szklanki, kufle to tak zwane naczynia wyszynkowe, czyli pojemniki pomiarowe przeznaczone do określania objętości cieczy sprzedawanej do natychmiastowej konsumpcji. Dzięki umieszczonej na nich podziałce konsument wie jaką ilość napoju otrzymał. Są to więc naczynia pomiarowe i jako takie podlegają pod przepisy dyrektywy 2004/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie przyrządów pomiarowych. Dyrektywa ta jest jedną z Dyrektywy Nowego Podejścia i przedstawia wymagania zasadnicze, które muszą być spełnione, zanim wyrób trafi do sprzedaży. Jednym z wymagań dyrektywy 2004/22/WE jest umieszczenie znaku CE na produkcie i wystawienie deklaracji zgodności. W nielicznych sytuacjach należy również uzyskać Certyfikat CE dla urządzenia pomiarowego jeśli posiada elementy elektryczne.
W praktyce producent wyroby nie posługuje się bezpośrednio dyrektywą lecz aktem polskim, który wprowadza dyrektywę do naszego prawodawstwa. Takim aktem jest Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla przyrządów pomiarowych (ze zmianami). Zgodnie z tym rozporządzeniem, aby móc umieścić znak CE na szklance, jako naczyniu pomiarowym, należy zastosować jeden z opisanych w rozporządzeniu modułów oceny zgodności. Moduły określają ścieżkę, jak krok po kroku nadać CE. Ogólnie mówiąc producent szklanki lub kufla z podziałką powinien:
Proces oceny zgodności dla przyrządów pomiarowych, czy mówiąc inaczej proces nadawania oznaczenia CE, można przeprowadzić według modułów A1 lub F1 lub D1 lub E1 lub B + E lub B + D lub H, które przedstawione są w odpowiednich załącznikach do rozporządzenia. Zgodnie z zastosowanym modułem producent przygotuje odpowiednią dokumentację dla swojego wyrobu i spełni inne, ważne wymagania. Jednak dla konsumenta korzystającego ze szklanki lub kufla do piwa, najważniejszy jest znaczek CE oraz towarzyszące mu symbole. One są wizualnym dowodem na bezpieczeństwo wyrobu.
Znak CE na przyrządach pomiarowych, podobnie jak na innych wyrobach znakowanych tym symbolem, musi być umieszczony w sposób trwały. Oznacza to, że farba użyta do nadrukowania znaku CE nie może zmazać się w trakcie mycia szklanki, ani innego użytkowania jej w sposób zgodny z przeznaczeniem. Poza tym znak musi być czytelny. Przepisy wymagają, aby symbol CE był nie mniejszy niż 5 mm i aby jego proporcje nie były zaburzone. Ważne jest też, że oznaczenie CE musi być umieszczone bezpośrednio na wyrobie, a nie na opakowaniu detalicznych, w jakim czasem sprzedawane są szklanki kolekcjonerskie.
Obok znaku CE konsument korzystający ze szklanki powinien znaleźć symbol M wraz z dwoma cyframi. Określają one rok, w którym dla tego wyroby została po raz pierwszy przeprowadzona procedura oceny zgodności (czyli w którym nadano znak CE). Symbol M oraz dwucyfrowa liczba muszą być otoczone prostokątem, którego wysokość musi być równa wysokości znaku CE. Na naczyniach wyszynkowych pojawi się jeszcze druga liczba, czterocyfrowa, umieszczona poza prostokątem. Oznacza ona numer jednostki, która przebadała wyrób i stwierdziła jego bezpieczeństwo. Mowa oczywiście o laboratorium notyfikowane, z którego korzystał producent podczas oceny zgodności przyrządu pomiarowego. Ostatnim, ale dla wielu najważniejszym symbolem na szklance czy kuflu będzie krótka pozioma kreska - podziałka, z liczbą oznaczającą pojemność naczynia mierzona do miejsca podziałki.
Producent może umieścić na naczyniu również inne symbole, oznaczenia, czy choćby elementy ozdobne, co często ma miejsce przy wyrobach okolicznościowych (np. kufle z okazji barburki), jednak żadne z dodatkowych oznaczeń czy zdobień nie mogą przykrywać oznaczenia CE ani pogarszać jego czytelności.
Po co jest oznaczenie CE na naczyniach wyszynkowych? Na to pytanie można odpowiedzieć bardzo krótko. Po pierwsze po to, żeby konsument wiedział, że szklanka, kubek lub kufel jest bezpieczny, a po drugie, żeby wiedział, czy barman napełniając naczynie napojem wleje go dokładnie tyle za ile zapłaciliśmy. I o to w tym wszystkim chodzi.
Termin Ekoprojekt jest dziś stosowany dość powszechnie i w skrócie oznacza on projektowanie przyjaznych dla środowiska produktów w całym cyklu ich życia. Ekoprojekt stosowany jest w Unii Europejskiej i określa wymogi maksymalnego zużycia energii oraz innych czynników dla wybranych grup produktowych. Celem ekoprojektu jest obniżenie szkodliwego wpływu produktów na środowisko oraz osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska poprzez zredukowanie wpływu produktów związanych z energią na środowisko.
W 2009 r. przyjęto dyrektywę 2009/125/WE ustanawiającą ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią. Za taki produkt uważa się każdy towar mający wpływ na zużycie energii podczas używania, wprowadzany do obrotu lub użytkowania oraz zawierający części, które mają zostać włączone do produktów związanych z energią.
Dyrektywa 2009/125/WE w sprawie ekoprojektu jest dyrektywą ramową. Oznacza to, że dyrektywa podaje jedynie ogólne zasady wprowadzania do obrotu urządzeń objętych ekoprojektem. Według tych ogólnych zasad producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien:
Dyrektywę dotyczącą ekoprojektu transponowano do polskiego prawa Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania. Producenci, którzy chcą sprzedawać w Polsce swoje urządzenia muszą odnosić się do tego rozporządzenia.
Aktami wykonawczymi związanymi z dyrektywą ekoprojektu jest szereg rozporządzeń dedykowanych dla konkretnych typów sprzętów elektrycznych. Producenci urządzeń znajdą w nich szczegółowe wymagania, które należy spełnić i które dotyczą zarówno kwestii technicznych (np. sprawność silników) jak i kwestii dokumentacyjnych (opis dokumentacji technicznej dla danego typu urządzeń). Te rozporządzenia Komisji Europejskiej są stosowane bezpośrednio przez producentów we wszystkich państwach członkowskich UE i obowiązują od dnia ich wejścia w życie. Niemniej jednak w niektórych rozporządzeniach są podane okresy przejściowe, dzięki którym producenci mogą spokojnie dostosować swoją produkcję do nowych wymagań.
Komisja Europejska stale wydaje rozporządzenia dotyczace sprzętu elektrycznego, które wynikają z dyrektywy o ekoprojekcie. Obecnie obowiązujące rozporządzenia obejmują następujące grupy sprzętów:
Wytwarzając sprzęt elektryczny producent musi zastosować przepisy ekoprojektu, jednak sprzęt taki podlega także pod inne dyrektywy europejskie. Zatem chcąc wprowadzić do obrotu urządzenie korzystające z energii elektrycznej producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien przeanalizować również:
Jeśli producent stwierdzi, że jego urządzenie podlega pod wskazane wyżej dyrektywy wówczas musi je spełnić, podobnie jak w przypadku ekoprojektu. Z tego też powodu identyfikacja wymagań prawnych określonych dla wyrobu powinna być zrobiona dokładnie i z uwagą, żeby nie pominąć żadnych istotnych wymagań.
Więcej na ten temat: