MEBLE ELEKTRYCZNE I Z FUNKCJĄ RELAX PODLEGAJĄCE POD WYMAGANIA ZNAKU CE I DEKLARACJI ZGODNOŚCI

W przemyśle meblarskim coraz częściej dochodzi do obowiązku spełniania przez producentów mebli wymagań dyrektyw przewidujących nadanie oznaczenia CE czy wystawienia dokumentu deklaracji zgodności.

Kiedy meble będą podlegały pod wymagania dyrektyw, wymagających takich czynności:

- każdy mebel posiadający funkcję tzw. „RELAX”, a więc mechaniczne ruchome elementy mebla – może podlegać pod wymagania dyrektywy maszynowej MD 2006/42/WE (istnieje co prawda wyłączenie dotyczące urządzeń AGD, aczkolwiek kontrowersyjne jest w tej sytuacji stosowanie tego wyłączenia),

- każdy mebel posiadający jakikolwiek układ elektryczny, a więc np. integralne elementy oświetleniowe, zasilacze, gniazdka, chłodziarki itp. – może podlegać pod wymagania dyrektyw elektrycznych: niskonapięciowej LVD 2014/35/UE, o kompatybilności elektromagnetycznej EMC 2014/30/UE, o substancjach niebezpiecznych zawartych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym RoHS 2011/65/UE.

- każdy mebel posiadający sterowanie bezprzewodowe, a więc każdego rodzaju meble z pilotami bezprzewodowymi do sterowania elementami mebli – mogą podlegać pod wymagania dyrektywy radiowej RED 2014/53/UE.

Każda z powyższych dyrektyw przewiduje obowiązek m. in. nadania znaku CE na mebel oraz wystawienia dokumentu deklaracji zgodności przez finalnego producenta takiego mebla – na cały wprowadzany do obrotu mebel. Oczywiście to tylko mała część wymagań, wszystkich jest sporo więcej, gdyż jest tutaj mowa m. in. o:

- dobraniu odpowiedniego modułu oceny zgodności (różne dyrektywy różne procedury oceny zgodności będą przewidywały) – powiedzą one o tym, kto ma przeprowadzić badania naszego mebla (czy możemy samodzielnie, czy musimy oddać mebel do badania do tzw. jednostki notyfikowanej lub klasycznej akredytowanej),

- zweryfikowaniu spełnienia przez mebel wymagań zasadniczych (przeważnie określonych w załącznikach I do dyrektyw), najczęściej sprawdzana jest tutaj zgodność z wymaganiami norm zharmonizowanych odpowiadających za bezpieczeństwo danego sprzętu pod kątem danej dyrektywy,

- przygotowaniu dokumentacji technicznej,

- opracowaniu dokumentu instrukcji obsługi,

- odpowiednim oznakowaniu mebla wymaganymi danymi umieszczonymi np. na tabliczce znamionowej czy etykiecie mebla.

BADANIA MEBLI – dla przykładu mebli klasycznych elektrycznych oraz z funkcją „RELAX”, bez komunikacji bezprzewodowej:

Weryfikując mebel składający się już z komponentów, które posiadają znak CE – wymagane jest tutaj przeanalizowanie które wymagania producent podzespołów już spełnił i co zadeklarował w swoich deklaracjach zgodności.

Dyrektywa niskonapięciowa LVD 2014/35/UE:

Z deklaracji zgodności komponentów możemy odczytać, że np. zasilacz jest zgodny z normą EN IEC 61558-1 (Bezpieczeństwo użytkowania transformatorów, dławików, zasilaczy i zespołów takich urządzeń - Część 1: Wymagania ogólne i badania) lub EN 61204 (Zasilacze niskiego napięcia prądu stałego - Właściwości i wymagania bezpieczeństwa). Jeżeli nie będziemy ingerowali w konstrukcję zasilacza, oznacza to, że to co deklaruje nam dostawca jest skuteczne, a my nie modyfikujemy komponentu, który używamy w naszym meblu. Oznaczało to będzie, że testów na te standardy nie będziemy zmuszeni powtarzać.

Ale… jeżeli jako producent chciałbym zadeklarować w mojej deklaracji zgodności mebla zgodność np. z serią norm EN 60335-1 „Elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 1: Wymagania ogólne”, niestety nie będę w stanie stwierdzić jako producent mebla, czy komponenty lub inne części gotowego mebla, będą zgodne z takim standardem. W związku z czym powinienem w takiej sytuacji poddać badaniu cały mebel na zgodność z taką normą.

Powyżej opisaliśmy kwestie związane z zagrożeniami niskonapięciowymi LVD 2014/35/UE. Klasycznie pozostają jeszcze wymagania mechaniczne MD 2006/42/WE, kompatybilności elektromagnetycznej EMC 2014/30/UE oraz substancji niebezpiecznych RoHS 2011/65/UE.

Dyrektywa maszynowa MD 2006/42/WE:

Dla dyrektywy maszynowej MD 2006/42/WE liczy się brak stwarzania zagrożeń o charakterze głównie mechanicznym przez interesujący nas mebel. Dostawcy mechanizmów często będą nam deklarować zgodność ich mechanizmów (najczęściej jako maszyn nieukończonych), aczkolwiek finalne bezpieczeństwo mechaniczne będzie zależało już tylko i wyłącznie od nas samych, w praktyce od tego jak połączymy różne elementy ruchome w meblu. Nawet, jeżeli dostawca komponentu mechanicznego deklaruje zgodność z normą EN ISO 12100 (Bezpieczeństwo maszyn -- Ogólne zasady projektowania - Ocena ryzyka i zmniejszanie ryzyka), to nie możemy zadeklarować tej normy bez sprawdzenia jej wymagań w kontekście całego mebla. Także należałoby w takiej sytuacji dokonać samodzielnej (lub zlecić na zewnątrz) weryfikacji zgodności ze standardem dotyczącym oceny ryzyka i zmniejszenia ryzyka dla maszyn (jeżeli chcemy go deklarować na swojej deklaracji jako producenci całości).

Dyrektywa o kompatybilności elektromagnetycznej EMC 2014/30/UE:

Dla dyrektywy o kompatybilności elektromagnetycznej EMC 2014/30/UE liczy się cały układ elektryczny i fakt, czy generuje on (oraz czy jest odporny na) zaburzenia elektromagnetyczne przekraczające określony poziom w danym środowisku (w przypadku mebli interesuje nas poziom odporności i emisji zgodny z normami dla środowiska mieszkalnego, handlowego oraz lekko uprzemysłowionego – EN 61000-6-1 oraz EN 61000-6-3). Jeżeli nie modyfikujemy układu elektrycznego (nie zmieniamy długości kabli, wtyczek, gniazdek, nie lutujemy końcówek), jednym słowem jest to dokładnie ten sam układ elektryczny, który w całości został zbadany przez jego producenta – możemy posłużyć się jego badaniami. Tutaj również istnieje pewna kontrowersja, mówiąca, że nie możemy zapewnić zgodności EMC bez określenia, w którym miejscu na gotowym meblu będą przebiegały wiązki elektryczne (ułożenie kabli technicznie ma znaczenie dla generowania zaburzeń i zapewnienia odporności takiego mebla). Kontrowersja ta jest jednak na tyle dla nas mało istotna, iż nie będziemy się na niej skupiać.

Dyrektywa o substancjach niebezpiecznych stosowanych w sprzęcie elektrycznym i elektornicznym RoHS 2011/65/UE:

Dla dyrektywy o substancjach niebezpiecznych zawartych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym RoHS 2011/65/UE liczyło się będzie, czy każdy komponent, z którego zbudowaliśmy gotowy mebel (nie tylko jego elementy elektryczne, a cały mebel) jest zgodny z wymaganiami dyrektywy RoHS. Oznacza to zgodność każdego komponentu (a nawet szczegółowiej – zgodność każdych tzw. materiałów jednorodnych, z których zbudowany jest fotel, sofa czy inny mebel) z wymaganiami w zakresie zawartości określonych 10 substancji podlegających ograniczeniom (np. ołów, kadm, rtęć, chrom VI-wartościowy + kilka ftalanów i fenyli). Jeżeli mam dowody od swoich dostawców, iż poszczególne komponenty nie zawierają określonych substancji w ilości większej niż określonej w dyrektywie RoHS 2011/65/UE (0,1% lub 0,01% dla kadmu) – oczywiście nie będzie konieczności wykonywania badań dla tego komponentu. Jeżeli mam dowody dla każdego komponentu z których złożony jest gotowy mebel – nie będę musiał weryfikować w laboratorium żadnych kwestii związanych z substancjami niebezpiecznymi RoHS. Dodatkowo wykonując analizę wiarygodnościową zgodnie z jedyną normą zharmonizowaną pod kątem dyrektywy RoHS - EN IEC 63000 (Dokumentacja techniczna do oceny produktów elektrycznych i elektronicznych w odniesieniu do ograniczenia substancji niebezpiecznych) mamy komplet tego, co możemy deklarować dla tej kategorii wymagań.

W powyższych akapitach pojawiają się stwierdzenia dowody zgodności… no właśnie… czym może być takowy dowód zgodności. Będą to dokumenty, które dają Państwu pewność, że wyrób spełnia wymagania zasadnicze. Dowód zgodności dla LVD będzie wskazywał na skonstruowanie i zweryfikowanie mebla pod kątem braku zagrożeń elektrycznych, dla MD pod kątem zagrożeń głównie mechanicznych, dla EMC pod kątem zagrożeń związanym z falami elektromagnetycznymi, dla RoHS pod kątem zawartości określonych substancji niebezpiecznych. Dowodem może być w praktyce wszystko – co daje temu producentowi PEWNOŚĆ. Także w tym zakresie każdy z producentów musi odpowiedzieć sobie na pytanie samodzielnie – czy dokumentacja, którą posiadają daje im poczucie pewności, że na pewno wymagania zasadnicze są spełnione. Jeżeli tak – mogą zadeklarować daną dyrektywę na dokumencie deklaracji zgodności. Jeżeli nie – trzeba popracować nad zebraniem nowych dowodów (np. poprzez własne czy zlecone przez siebie badania).

PODSUMOWUJĄC, gotowa sofa, łóżko, kanapa, wypoczynek, fotel czy jakikolwiek inny mebel posiadający elementy mechaniczne lub elektryczne zawsze będzie musiał posiadać znak CE na etykiecie gotowego mebla, a jego producent będzie zobowiązany do wystawienia deklaracji zgodności z dyrektywami (najczęściej) maszynową 2006/42/WE, LVD 2014/35/UE, EMC 2014/30/UE, RoHS 2011/65/UE oraz wybranymi przez siebie normami zharmonizowanymi. Dyrektywy i normy zharmonizowane narzucają konieczność m. in. zebrania dowodów zgodności do swojej dokumentacji, które w zależności od sytuacji można uzyskać od dostawców poszczególnych komponentów lub na podstawie własnych / zleconych badań komponentów czy gotowego mebla.